A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
De Anti-Revolutionaire Partij (ARP) werd in 1879 opgericht. De partij ging in 1980 met de CHU en de KVP op in het CDA. Oprichter van de ARP was Abraham Kuyper, de gereformeerde voorman van de 'kleine luyden': middenstanders, boeren, onderwijzers en later ook arbeiders. De oprichting van de ARP vloeide voort uit de strijd voor financiële gelijkstelling van het bijzonder en het openbaar onderwijs. Vanaf 1918 haalde de ARP gemiddeld 13 procent van de stemmen. Tot 1945 streefde zij naar politieke samenwerking met RKSP en CHU in de zogenoemde Coalitie. De ARP had zitting in alle kabinetten tussen 1918 en 1945 en tussen 1952 en 1980. De partij leverde verschillende premiers: Heemskerk (1909-1913), Colijn (1933-1939), Gerbrandy (1940-1945), Zijlstra (1966-1967) en Biesheuvel (1971-1973).
De Alliantie voor Vernieuwing en Democratie splitste zich in oktober 2002 van de LPF af en deed in 2003 mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer. In tegenstelling tot Winny de Jong en haar Conservatieven.nl ontbrak het de AVD aan een opvallend boegbeeld. De AVD-standpunten over veiligheid, integratie en immigratie waren verder niet spectaculair anders dan die van de LPF. De AVD benadrukte dat het huidige politieke model verouderd is en aan ingrijpende vernieuwing toe is. Zij pleitten voor het burgerinitiatief: het recht van burgers om onder bepaalde procedurele voorwaarden initiatiefvoorstellen bij de gemeenteraad of de Tweede Kamer in te dienen. Lijsttrekker was Y. van der Krieke.
De Boerenpartij was een belangenpartij. De partij werd opgericht in 1958 als voortzetting van de 'Vrije Boeren'. In 1981 werd de partij hernoemd tot Rechtse Volkspartij (RVP), die na 1982 echter in de vergetelheid raakte. De Boerenpartij had van 1963 tot 1981 doorlopend enkele zetels in de Tweede Kamer, met een hoogtepunt van 7 zetels tijdens het kabinet-De Jong (1967-1971). De partij maakte nooit deel uit van de regering. Bekende personen binnen de Boerenpartij waren Hendrik Koekoek en Evert Jan Harmsen. De Boerenpartij verzette zich tegen economische regels voor de landbouw, opgelegd door de overheid. Maar de Boerenpartij zag zichzelf ook als een partij voor geestelijke, politieke en economische vrijheid in het algemeen, vanuit een christelijke basis. Met deze bredere omschrijving had de partij rond 1967 aanzienlijk succes.
De Bond van Vrije Liberalen (BVL) is opgericht in 1906 en bestond vooral uit conservatieve liberalen. De meer vooruitstrevende liberalen hadden zich verenigd in de Liberale Unie. De persoonlijke vrijheid van burgers stond bij de BVL hoog in het vaandel. In economisch opzicht was de BVL voor vrijhandel en zij verzette zich tegen grote overheidsbemoeienis. Bij de verkiezingen in 1918 verloor de partij zes van de tien zetels in de Tweede Kamer. Ook de Liberale Unie leed een verkiezingsnederlaag. Beide partijen besloten tot samenwerking en gingen in 1921 op in De Vrijheidsbond.
Tussen 1917 en 1994 maakten één of meer christendemocratische partijen onafgebroken deel uit van de regering. Veel premiers waren van christendemocratische huize. Het Christen-Democratisch Appèl (CDA) nam in 1977 voor het eerst deel aan de landelijke verkiezingen. Onder deze noemer kwamen de ARP, de CHU en de KVP met één kandidatenlijst en één lijsttrekker (Dries van Agt). Na de fusie van de partijen in 1980 volgden in 1981 de eerste verkiezingen voor het CDA. De partij behaalde 49 zetels. Na 1982 groeide het CDA, onder leiding van premier Lubbers met diens "no nonsense" economisch herstelbeleid, uit tot de grootste partij. Drie kabinetten-Lubbers regeerden het land tot 1994. Door de dramatische verkiezingsnederlaag in 1994 (een verlies van 20 van de 54 zetels) bracht de partij voor het eerst in de oppositie. Onder leiding van Enneüs Heerma, Jaap de Hoop Scheffer en Jan Peter Balkenende zette het CDA een christendemocratisch geluid tegenover de "paarse" kabinetten. Bij de verkiezingen in 1998 verloor de partij bij de Tweede Kamerverkiezingen opnieuw 5 zetels, maar bij de gemeenteraads-, Provinciale Staten- en Europese verkiezingen in 1998 en 1999 werd het CDA de grootste partij. In 2001 moest Jaap de Hoop Scheffer als fractievoorzitter het veld ruimen en werd vervangen door Jan Peter Balkenende. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2002 en 2003 deed het CDA het erg goed onder zijn leiding. In 2002 haalde het CDA 43 zetels, in 2003 44. Jan Peter Balkenende leidde in 2002 een kabinet met VVD en LPF en vanaf 2003 een kabinet met VVD en D66. Van 2007 tot de Kamerverkiezingen van 2010 vormde het CDA een coalitie met PvdA en ChristenUnie. Van 2010 tot 2012 vormde het CDA een minderheidsregering met de VVD, met gedoogsteun van de PVV. Na de verkiezingen van 2012, waarbij het CDA slechts 13 zetels behaalde, kwam de partij onder leiding van Sybrand van Haersma Buma in de oppositie.
De Christelijk-Historische Unie (CHU) werd in 1908 opgericht. De partij hief zich in 1980 op om met ARP en KVP het CDA te vormen. De CHU ontstond in 1908 door het samengaan van de Christelijk-Historische Partij (CHP) en de Federatie van CH-kiesverenigingen in Friesland. De CHU was geen partij, maar een unie met een los 'partijverband'. Tussen 1918 en begin jaren '70 haalde de CHU gemiddeld 11 procent van de stemmen, vooral afkomstig van hervormde middenstanders, ambtenaren en landbouwers. De CHU had zitting in alle kabinetten tussen 1918 en 1965 en tussen 1967 en 1973. Onder de CHU-leden bevonden zich relatief veel adellijke personen. De Savornin Lohman was een belangrijk CHU-voorman en freule Wttewaall van Stoetwegen was een bekend Tweede Kamerlid. Politieke leiders waren De Visser, De Geer (premier 1926-1929 en 1939-1940), Tilanus Sr. (fractieleider 1939-1963) en Tilanus jr. (fractieleider 1968-1969 en 1971-1973).
De Conservatieven.nl is de partij van voormalig LPF-Tweede Kamerlid Winny de Jong. Zij was tevens lijsttrekker bij de verkiezingen van 2003. Conservatieven.nl wilde het gedachtegoed van Pim Fortuyn blijven uitdragen. De partij was bijvoorbeeld voor zwaardere straffen en het bevorderen van emigratie. De partij heeft in januari 2003 geen zetel behaald.
Op 22 januari 2000 sloegen de RPF en het GPV de handen ineen. Zij gingen een samenwerkingsverband aan onder de naam ChristenUnie. GPV en RPF namen onder de vlag van de ChristenUnie deel aan de verkiezingen. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2002 haalde de ChristenUnie slechts 4 zetels. (In 1998 hadden RPF en GPV samen nog 5 zetels gehaald.) Tineke Huizinga-Heringa (nummer 7 op de kandidatenlijst) was als eerste vrouw op de lijst met voorkeurstemmen verkozen tot Kamerlid. In 2003 was de uitslag van de verkiezingen opnieuw teleurstellend voor de CU, ze verloren nog een zetel en kwamen uit op drie zetels. Bij de Kamerverkiezingen van 2010 en 2012 behaalde de CU zes respectievelijk vijf zetels.
De Communistische Partij van Nederland ontstond in 1918 als voortzetting van de in 1909 opgerichte Sociaal-Democratische Partij, een linkse afscheiding van de SDAP. De CPN (tot 1935 Communistische Partij Holland geheten) was marxistisch-leninistisch georiënteerd. Zij wilde van Nederland een communistisch bolwerk maken en zette zich in voor ontwapening en dekolonisatie. Vanaf 1922 behaalde de CPN steeds enkele zetels in de Tweede Kamer. In de Tweede Wereldoorlog speelden diverse CPN-leden een voorname rol in het verzet. Bij de eerste naoorlogse verkiezingen kreeg de CPN 10 zetels, maar dat aantal zakte daarna sterk onder invloed van de Koude Oorlog. Na 1945 was partijsecretaris Paul de Groot ("Polderstalin") lange tijd de sterke man van de partij. Het gezicht van de CPN werd later bepaald door Marcus Bakker (fractievoorzitter 1963-1982), Gerben Wagenaar, Henk Gortzak en Ina Brouwer. In 1986 verdween de CPN uit de Kamer. In 1990 ging de CPN op in GroenLinks en eind 1991 werd de partij opgeheven.
Uit onvrede met het politieke bestel richtten Hans van Mierlo, Hans Gruijters en Jan Glastra van Loon in 1966 de nieuwe partij Democraten '66 op. Van Mierlo werd lijsttrekker en bleef dat tot 1972. De nieuwe partij legde aanvankelijk veel nadruk op staatkundige vernieuwing (gekozen minister-president, invoering districtenstelsel), later kregen ook milieu en technologiebeleid veel aandacht. Samenwerking met PvdA en PPR leidde in 1972 tot het gezamenlijk programma "Keerpunt 1972". In de periode 1973-1977, toen D’66 regeringspartij was, verloor zij veel aanhang. Lijsttrekker Jan Terlouw hield een geslaagde handtekeningenactie voor het behoud van de partij. In 1981-1982 nam D’66 na een grote verkiezingsoverwinning opnieuw deel aan de regering. De winst ging in 1982 echter geheel verloren. De naam van de partij werd in 1981 gewijzigd in D66 (dus zonder apostrof).
In 1986 keerde Hans van Mierlo terug als lijsttrekker en fractievoorzitter. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 1986 en 1989 groeide de aanhang van D66 licht. In 1994 boekte D66 een grote verkiezingsoverwinning en ging van 12 naar 24 zetels in de Tweede Kamer. De partij nam deel aan het eerste paarse kabinet (PvdA-VVD-D66) en Van Mierlo werd in dat kabinet vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken. In 1998 ging D66 de verkiezingen in met Els Borst als lijsttrekker. De partij verloor 10 zetels maar deed desondanks mee aan het tweede paarse kabinet. Thom de Graaf werd na de verkiezingen fractievoorzitter in de Tweede Kamer, Els Borst nam plaats in het kabinet. Bij de verkiezingen van 2002 en 2003 verloor D66 opnieuw een aantal zetels. Hoewel ze in 2003 nog maar 6 zetels haalden, werd de partij toch gevraagd mee te doen aan het kabinet Balkenende II. CDA en VVD hadden D66 getalsmatig nodig om met een meerderheid in de Tweede Kamer te kunnen regeren. Thom de Graaf werd vicepremier in dit kabinet. In 2006 trok de partij haar steun aan het kabinet in. De partij zit sindsdien in de oppositie en behaalde onder leiding van Alexander Pechtold weer winst bij de verkiezingen van 2010 en 2012.
Democratisch Europa deed mee aan de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2004. De partij pleitte voor een open en democratische Europese Unie. Democratisch Europa wilde een Europa van de burgers en voor de burgers. De partij was tegen een verdere uitbreiding van bevoegdheden van de EU. Lijsttrekker voor Democratisch Europa was Sammy van Tuyll van Serooskerken. De partij haalde geen zetels in het Europees Parlement.
DS'70 ontstond in 1970 als afsplitsing van de Partij van de Arbeid. De leden vonden dat de PvdA een te linkse koers volgde ten aanzien van bijvoorbeeld het buitenlands beleid. DS'70 stond een krachtige inflatiebestrijding voor en pleitte voor invoering van het profijtbeginsel (burgers die gebruik maken van bepaalde voorzieningen betalen daar extra voor - bijvoorbeeld studenten). Voorman van DS'70 was Wim Drees jr., de zoon van oud-premier Drees. Een ander kopstuk was Jan Berger, oud-burgemeester van Groningen en oud-Kamerlid voor de PvdA. In 1971 haalde de partij bij de Tweede Kamerverkiezingen acht zetels. Anderhalf jaar later waren dat er zes, in 1977 slechts één en midden jaren tachtig verdween de partij.
Duurzaam Nederland was een democratische milieupartij. Ook wilde de partij gevoelens van onvrede over de toenemende diversiteit in de samenleving wegnemen. De partij werd opgericht in 2002 als afsplitsing van Leefbaar Nederland. De Tweede Kamerverkiezingen van mei 2002 waren de eerste verkiezingen waaraan de partij meedeed. Bij deze verkiezingen heeft Duurzaam Nederland geen zetels behaald. Ook in januari 2003 kreeg Duurzaam Nederland geen zetel. Politiek leiders van DN waren haar duovoorzitters Manuel Kneepkens en Dr. Seyfi Özgüzel. De laatste was bij de verkiezingen van 2002 en 2003 lijsttrekker.
De beweging Eenheid door Democratie (EDD), die in 1935 het levenslicht zag, richtte zich zowel tegen het communisme als het nationaalsocialisme. EDD bleef buitenparlementair actief: zij deed niet mee aan de verkiezingen van 1935, maar gaf wel een stemadvies: Stemt op democraten. De beweging bleef tot de Duitse inval in Nederland in mei 1940 bestaan.
Eén NL werd op 23 augustus 2006 opgericht door Marco Pastors en Joost Eerdmans. Deze partij heeft haar standpunten ontleend aan de standpunten van Pim Fortuyn. Voorheen was Pastors wethouder voor Leefbaar Rotterdam. Eerdmans was Kamerlid voor de LPF. Tijdens de verkiezingen van 2006 wist de partij niet voldoende stemmen te behalen voor een zetel.
Europa Transparant noemt zich een apolitieke beweging en ijvert voor openheid, transparantie en bestrijding van corruptie en vriendjespolitiek. De partij is opgericht in 2004 en veroverde in dat jaar meteen 2 van de 27 Nederlandse zetels in het Europees Parlement. Politiek leider en oprichter van Europa Transparant is Paul van Buitenen. Hij werkte ruim tien jaar voor de Europese Commissie, en haalde in 1999 de internationale pers als klokkenluider met onthullingen over budgettaire misstanden bij dit EU-orgaan.
De Evangelische Volkspartij (EVP) werd in maart 1981 opgericht door progressieve christenen die zich niet meer thuis voelden in het CDA. De partij richtte zich vooral op thema's als kernbewapening en sociale gerechtigheid. Tussen 1982 en 1986 had de EVP één Tweede Kamerlid, Cathy Ubels-Veen. De EVP ging op in GroenLinks en werd opgeheven in 1991.
Eén van de redenen om in 1948 het Gereformeerd Politiek Verbond (GPV) op te richten was de constatering dat in de politieke praktijk programma's en beginselen steeds vaker in de plaats kwamen van de Bijbel. De nationaalgereformeerde of nationaalchristelijke politiek wil uitgaan van de Bijbel en van de gereformeerde belijdenis. Het GPV was nauw verbonden aan de vrijgemaakt gereformeerde kerk. In 1963 kreeg het GPV een zetel in de Tweede Kamer. Bij alle verkiezingen tussen 1963 en 2000 haalde de partij 1 of 2 Kamerzetels. In januari 2000 ging het GPV onder de naam ChristenUnie een unie aan met de RPF.
GroenLinks ontstond in 1990 uit een samenwerkingsverband van CPN, PPR, PSP en EVP. Behoud van het milieu is een belangrijk strijdpunt. Daarnaast komt GroenLinks op voor een rechtvaardige verdeling van macht, kennis, bezit, arbeid en inkomen, zowel in Nederland als op wereldschaal. In de jaren '90 wierp de partij zich op als een volwaardige oppositiepartij, mede ook omdat het CDA, de grootste oppositiepartij, slecht aan haar nieuwe rol kon wennen. De rol van oppositiepartij ging GroenLinks goed af, mede door het optreden van fractievoorzitter Paul Rosenmöller. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 1998 wist de partij haar zetelaantal meer dan te verdubbelen: van 5 naar 11 zetels. In 2002 en 2003 verloor de partij een aantal zetels. Als linkse oppositiepartij kreeg GroenLinks te maken met zware concurrentie van de SP onder leiding van Jan Marijnissen. Rosenmöller had na de moord op Pim Fortuyn (LPF) zwaar te leiden onder kritiek op de linkse partijen. Volgens de LPF-aanhang 'kwam de kogel van links' en had de moord te maken met het klimaat dat door de linkse partijen was geschapen. In november 2002 maakte Paul Rosenmöller plaats voor Femke Halsema. Ze bleef de fractie leiden tot en met 2010. Sinds mei 2015 is Jesse Klaver fractievoorzitter en politiek leider van GroenLinks.
De partij Heel NL is opgericht in juni 2008 door Daisha en Sander de Wijs. Deze partij wil de mens centraal stellen in Nederland. Het uitgangspunt hiervoor is het holisme, het idee dat alles met elkaar verbonden is. Vanuit deze visie benadert Heel NL maatschappelijke problemen, zoals eenzaamheid, agressie en individualisering. Heel NL gelooft dat ieder mens uniek en authentiek is en als zodanig zijn eigen waarheid beleeft en vorm kan geven. Bij de verkiezingen van 2010 behaalde de partij slechts 1255 stemmen, dit was 0,01% van de totaal uitgebrachte stemmen. Veel te weinig voor een Kamerzetel.
De Katholieke Volkspartij (KVP) werd in 1945 opgericht als opvolger van de vooroorlogse Rooms-Katholieke Staatspartij (RKSP). De partij ging in 1980 met de CHU en de ARP op in het CDA. De KVP was een brede volkspartij waarvan zowel katholieke arbeiders als katholieke werkgevers, boeren, ambtenaren en onderwijzers lid waren. Tot 1963 haalde de KVP een derde van de stemmen. Vanaf 1967 daalde het zeteltal. De KVP had zitting in alle kabinetten tussen 1945 en 1980 en leverde de premiers Beel (1946-1948 en 1958-1959), De Quay (1959-1963), Marijnen (1963-1965), Cals (1965-1966) en De Jong (1967-1971). Andere bekende KVP-kopstukken waren de fractieleiders Romme (1946-1961) en Schmelzer (1963-1971), Luns (minister van Buitenlandse Zaken 1952 -1971), Klompé (de eerste vrouwelijke minister) en Van Thiel (Tweede Kamervoorzitter 1963-1971).
Leefbaar Nederland werd op 21 maart 1999 opgericht als landelijke voortzetting van Leefbaar Hilversum en Leefbaar Utrecht. Het leek er in de aanloop naar de verkiezingen van 2002 op dat Pim Fortuyn lijsttrekker zou zijn bij de verkiezingen, maar Fortuyn moest de partij verlaten na een interview in de Volkskrant waarin hij artikel 1 uit de Grondwet ter discussie stelde. Fortuyn richtte hierna zijn eigen partij (LPF) op. In 2002 haalde Leefbaar Nederland met lijsttrekker Fred Teeven twee zetels. Bij de Tweede Kamerverkiezingen op 22 januari 2003 heeft Leefbaar Nederland geen zetels behaald en keerde niet terug in de nieuwe Kamer. Haitske van de Linde was lijsttrekker bij de verkiezingen van 2003.
De liberalen, tot de invoering van het algemeen stemrecht voor mannen in 1918 vaak de grootste politieke groepering, zagen na 1918 hun stemmenaantal voortdurend dalen. De Liberale Unie, de Bond van Vrije Liberalen en enkele kleinere liberale partijen besloten dan ook tot een samengaan in 1921, aanvankelijk als 'De Vrijheidsbond', vanaf 1929 onder de naam Liberale Staatspartij (LSP). De LSP was financieel-economisch gezien een conservatief-liberale partij en genoot vooral aanhang onder ondernemers, hogere ambtenaren en mensen met een vrij beroep (advocaten, artsen). Zij was gekant tegen een sterk overheidsingrijpen in het economische leven. Op immaterieel gebied stond de partij tegenover de rechtse Coalitie (de confessionele partijen), onder andere ten aanzien van de vrijheid van meningsuiting en vrouwenemancipatie. Tot 1933 was de LSP in de oppositie tegen de rechtse Coalitiekabinetten. In 1933 trad zij met de VDB toe tot het tweede kabinet-Colijn. In 1946 ging de LSP op in de Partij van de Vrijheid, waaruit in 1948 de VVD voortkwam.
Lijst 17 is op 25 april 2010 opgericht en is voortgekomen uit het BNN-programma Lijst 0. De eigenlijke naam van deze partij is LEF, maar tijdens de verkiezingen stond de partij bekend als Lijst 17. Het doel van deze ‘ jongerenpartij’ is de politiek dichter bij de belevingswereld van jongeren te brengen en jongeren actief deel te laten nemen aan het politieke besluitvormingsproces. Bij de Tweede Kamer verkiezingen van 2010 behaalde de partij slechts 0,08% van de stemmen, ruimschoots te weinig voor een Kamerzetel.
De Lijst Pim Fortuyn (LPF) is opgericht in 2002 na de breuk tussen de lijsttrekker Pim Fortuyn en de partij Leefbaar Nederland. Pim Fortuyn werd op 6 mei 2002 vermoord, waarna de LPF bij de verkiezingen 26 zetels in de Tweede Kamer haalde en in het eerste kabinet-Balkenende (CDA-VVD-LPF) terechtkwam. Conflicten binnen de Kamerfractie, de ministersploeg en de partij werden met de regelmaat van de klok in de media uitgevochten. Als gevolg hiervan was het kabinet-Balkenende I geen lang leven beschoren. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2003 behaalde de LPF 8 zetels. Daarna zat de LPF in de oppositie. De LPF profileerde zich met name op een streng integratie- en immigratiebeleid en vond in het algemeen dat de andere partijen niet goed naar de burgers luisteren. In 2004 ontstond een breuk tussen de Tweede Kamerfractie van de LPF en de partij. Vanaf dat moment opereerde de fractie los van de partij LPF. Bij de Kamerverkiezingen van 2006 behaalde de LPF geen zetels meer.
De lijst Emile Ratelband is een politieke beweging onder leiding van 'communicatietrainer' Emile Ratelband. De lijst deed mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 januari 2003. Ratelband begon 'voor zichzelf' nadat hij op 9 december 2002 niet tot lijsttrekker van Leefbaar Nederland was gekozen. Hij wilde politiek bedrijven in 'de geest van Pim Fortuyn'. De lijst heeft bij de verkiezingen geen zetels behaald.
De Lijst Welter was de kieslijst van het voorlopige katholieke Comité van Actie, dat zich verzette tegen de samenwerking tussen PvdA en KVP na de Tweede Wereldoorlog. Bij de verkiezingen van 1948 kreeg Welter een zetel in de Tweede Kamer. Na de verkiezingen richtte het Comité de Katholiek Nationale Partij (KNP) op.
De NCPN (Nieuwe Communistische Partij Nederland) is een antikapitalistische partij, gebaseerd op het marxisme-leninisme, de leer van Marx, Engels en Lenin. De partij werd opgericht in 1992 nadat de CPN opgegaan was in GroenLinks. De partij nam geen deel aan de verkiezingen van mei 2002. Bij de verkiezingen van 2003 deed de NCPN wel mee, maar de partij haalde geen zetels. De website van de NCPN zegt daarover: "Zolang het kapitaal, gesteund door de massamedia, de werkelijkheid kan camoufleren en valse tegenstellingen weet te scheppen, zal een groot deel van de bevolking voor 'rust, zekerheid en orde' kiezen. Je weet immers wat je hebt."
Nieuw Rechts deed mee aan de Europese verkiezingen in 2004. Lijsttrekker van Nieuw Rechts was Michiel Smit. Nieuw Rechts zegt zich sterk af te zetten tegen de Europese Unie (EU) en de manier waarop de gevestigde partijen 'de Nederlandse belangen verkwanselen in Brussel'. Volgens de partij is de tijd rijp voor een rechtse volkspartij die duidelijk stelling neemt tégen de politieke invloed van de EU. De partij behaalde geen zetel in het Europees Parlement. Michiel Smit, de voorzitter en oprichter van de partij, was eind 2001 als één van de eersten betrokken bij de start van Leefbaar Rotterdam, toen nog onder leiding van Pim Fortuyn. Begin 2003 stapte Michiel Smit, als gevolg van een verschil in inzicht over de te volgen koers, uit de fractie van Leefbaar Rotterdam. Nieuw Rechts onderstreept het belang van de Nederlandse cultuur, die volgens de partij hier te lande de enige dominante behoort te zijn. Het stimuleren van nationale trots - met name in het onderwijs - is dan ook één van de speerpunten in het partijprogramma. De Partij is voor een monoculturele samenleving.
De Nieuwe Midden Partij is een belangenpartij gericht op ondernemers. De partij wil een halt toeroepen aan de inefficiëntie van het overheidsapparaat en verspilling van de algemene middelen. De partij werd opgericht in 1970. Bij de Tweede Kamerverkiezingen op 15 mei 2002 heeft de NMP geen zetels behaald. Lijsttrekker bij de Tweede Kamerverkiezingen was Jos Bron.
De Nationaal Socialistische Beweging (NSB) werd in 1931 opgericht en stond onder leiding van Anton Mussert. De NSB keerde zich tegen de democratie en zag als oplossing voor de economische crisis een systeem met een sterke leider. Bij de Provinciale Statenverkiezingen van 1935 haalde de partij tot grote schrik van de andere partijen bijna 8% van de stemmen. In de loop van de jaren dertig ontwikkelde de NSB zich tot een steeds radicalere fascistische partij, mede geïnspireerd door de opkomst van Adolf Hitler. Het aantal stemmen voor de NSB nam echter af, bij de Kamerverkiezingen van 1937 kwam de partij niet verder dan 4%. Na het begin van de Duitse bezetting in mei 1940 was de NSB de enige partij die samenwerking met de Duitsers zocht. De Duitse bezetter zag voor de NSB echter maar een bescheiden rol. De partij werd vooral gebruikt om mensen te vinden die bijvoorbeeld door de Duitsers als burgemeester konden worden aangesteld. Hoewel Mussert door de Duitsers werd erkend als 'leider' van het Nederlandse volk, had die titel in de praktijk weinig betekenis. Veel NSB'ers werden na de oorlog veroordeeld. Mussert kreeg de doodstraf.
De Pacifistisch-Socialistische Partij (PSP) werd in 1957 opgericht door politiek daklozen, onder wie aanvankelijk veel vrijzinnig-protestanten. De partij streefde naar algehele ontwapening en een socialistisch Nederland. In 1959 behaalde de PSP twee zetels in de Tweede Kamer en tussen 1963 en 1971 vier. In de jaren zestig en zeventig stonden thema's op het programma als de republiek (onder invloed van het huwelijk van Beatrix en Claus), emancipatie, milieu, kernenergie, woningnood en jongerenbeleid. Daarbij werd "buitenparlementaire actie" niet geschuwd. In de periode 1971-1989 had de PSP steeds één tot drie Kamerzetels. Vooraanstaande PSP-ers waren Henk Lankhorst, Bram van der Lek, Hans Wiebenga, Hein van Wijk, Fred van der Spek en na 1986 Andrée van Es. Samenwerking met de CPN en PPR resulteerde in 1990 in de oprichting van GroenLinks. Een jaar later werd de PSP opgeheven.
De Partij van de Arbeid (PvdA) ontstond in 1946 uit een samengaan van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP), een groot deel van de Vrijzinnig-Democratische Bond, een deel van de Christen-Democratische Unie en andere kleinere groepen. De nieuwe partij belichaamde de doorbraakgedachte. Dit is het idee dat na de Tweede Wereldoorlog de oude verzuilde partijen moesten worden vervangen door nieuwe partijen die niet meer met de zuilen zouden samenhangen. Bij de eerste naoorlogse Tweede Kamerverkiezingen in 1946 behaalde de partij slechts 28 procent van de stemmen. Tien jaar later behaalde de PvdA wel een belangrijk electoraal succes, dankzij haar sociale hervormingsarbeid en de populariteit van haar voorman Willem Drees. Hij was minister-president van 1948 tot 1958.
In de jaren zestig woedde binnen de partij een hevige strijd over de te volgen strategie. Nieuw-Links meende dat de PvdA zich duidelijker links moest profileren om een alternatief voor de kiezers te vormen. Een aantal PvdA-leden reageerde door in 1970 ter rechterzijde de partij DS'70 op te richten. In het beginselprogramma uit 1977 verklaarde de PvdA zich nationaal en mondiaal te verzetten tegen alle ongelijkheid in welvaart en daartoe te streven naar "een zodanige herverdeling van kennis, arbeid, inkomen en macht dat alle mensen in staat zijn zich zelfstandig te ontwikkelen en in vrijheid te ontplooien". Na de verkiezingen van 1986 droeg de PvdA-voorman Den Uyl (premier van 1973-1977) de leiding over aan zijn tweede man, Wim Kok. Na de verkiezingen van 1994 vormde de PvdA, ondanks een verlies aan zetels, met VVD en D66 een nieuwe, "paarse" regering. Wim Kok werd de premier van Paars-I (1994-1998) en Paars-II (1998-2002).
Voor de verkiezingen van 2002 droeg Kok het lijsttrekkerschap over aan Ad Melkert. In de verkiezingscampagne van 2002 werd duidelijk dat Melkert niet op kon tegen het publicitaire geweld van Pim Fortuyn (LPF). Na de moord op Fortuyn had Melkert zwaar te leiden onder de kritiek op de linkse partijen. De PvdA viel bij de verkiezingen van 2002 terug van 45 naar 23 zetels en kwam in de oppositie terecht. Melkert trad af. In de verkiezingscampagne van 2003 wist de nieuwe partijleider Bos het imago van de PvdA als regentenpartij kwijt te raken en de PvdA kwam terug op 42 zetels. Ondanks deze winst lukte het niet om met het CDA een kabinet te vormen. Na de Kamerverkiezingen van 2006 vormden CDA, PvdA en CU een coalitie, waarin Bos vicepremier werd. Begin 2010 stapte de PvdA uit de coalitie, waarna verkiezingen volgden. Hierbij haalde de PvdA 30 zetels. Bij de verkiezingen van 2012 bracht de nieuwe politiek leider Diederik Samson de score op 38 zetels.
De PvdT is een politieke stroming met een neutraal karakter. De speerpunten van het verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen van 22 januari 2003 waren gericht op meer feest. Politiek leider Johan Vlemminx heeft dan ook de ambitie minister van Feestzaken te worden. Zowel bij de Tweede Kamerverkiezingen van 15 mei 2002 als bij die van 22 januari 2003 heeft de PvdT geen zetels behaald. De partij is onder meer voor het condoom in het ziekenfonds en het bevorderen van het zingen van Nederlandse liederen tijdens inburgeringscursussen. De PvdT hief zichzelf in 2006 op maar werd in 2010 opnieuw tot leven gebracht teneinde deel te nemen aan de Eindhovense gemeenteraadsverkiezingen.
De Partij van de Vrijheid (PvdV) werd in maart 1946 opgericht door leden van de voormalige Liberale Staatspartij. De partij stond een modernere liberale politiek voor dan haar voorloper en had meer oog voor sociale vraagstukken. Voormannen van de PvdV waren Heineken-directeur Dirk Stikker en de Kamerleden Korthals en Bierema. In 1948 kwam (mede) uit de PvdV de VVD voort.
De Partij voor de Dieren beschouwt dieren als de allerzwaksten in de samenleving en wil dierenwelzijn terugbrengen op de politieke agenda. De partij deed in vrijwel alle kieskringen mee aan de verkiezingen van 22 januari 2003. Lijsttrekker was Marianne Thieme. Er werden geen zetels behaald. De PvdD deed ook mee aan de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2004. De partij haalde niet genoeg stemmen voor een zetel. Bij de Kamerverkiezingen van 2006, 2010 en 2012 behaalde de partij twee zetels.
In mei 2005 kondigde misdaadverslaggever Peter R. de Vries aan een nieuwe politieke partij te beginnen met de naam Partij voor Rechtvaardigheid, Daadkracht en Vooruitgang. Op 31 oktober 2005 maakte de partij haar programma bekend door een proclamatie te bevestigen aan een stellage op het Binnenhof in Den Haag. De PRDV wilde meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen in 2007 als uit een opiniepeiling zou blijken dat 41% van de kiezers de komst van Peter R. de Vries naar Den Haag wel zag zitten. Omdat dit percentage niet gehaald werd, zag de Vries af van deelname aan de verkiezingen.
De Partij voor het Noorden deed mee aan de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2004. De Partij voor het Noorden vindt dat de regio's in Europa en in Nederland zelfstandig over belangrijke zaken in hun gebied moeten kunnen beslissen. Volgens de partij moeten zaken die alleen Noord-Nederlanders aangaan door Noord-Nederland worden beslist; zaken die alle Nederlanders aangaan, moeten door Den Haag worden beslist en zaken die alle Europeanen aangaan, moeten door Brussel worden beslist. De partij haalde geen zetels. De partij heeft wel een zetel in de Provinciale Staten van Groningen.
De Piratenpartij werd op 10 maart 2010 opgericht. Sinds 2006 bestond de Piratenpartij al als informele vereniging. Internationaal is de Piratenpartij actief in meer dan 40 landen. Elke piratenpartij is zelfstandig, maar het beleid wordt internationaal afgestemd. Internationaal wordt er overlegd in de Pirate Parties International (PPI). De Piratenpartij richt zich vooral op specifieke onderwerpen, zoals auteursrecht, octrooirecht en (digitale) burgerrechten. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 behaalde de partij slechts 0,11% van de stemmen en behaalde daarmee geen zetels in de Kamer.
De PPR (Politieke Partij Radicalen) werd in 1968 opgericht door progressieve leden van de Katholieke Volkspartij. Met name de vorming van het centrumrechtse kabinet-De Jong en het mogelijke samengaan van KVP met ARP en CHU leidde tot onvrede. De PPR kwam vooral op voor een schoon milieu en voor een rechtvaardige samenleving. Bij de verkiezingen van 1971 behaalde de PPR twee zetels. Onder leiding van Bas de Gaay Fortman groeide dat aantal in 1972 tot zeven. De PPR trad met PvdA, D66 , ARP en KVP toe tot het kabinet-Den Uyl. Vanaf 1977 haalde de PPR ongeveer drie procent van de stemmen. Fractievoorzitter en lijsttrekker was in deze tijd Ria Beckers. In 1990 ging de partij op in GroenLinks.
De Partij voor de Vrijheid (PVV) is in 2005 opgericht door Geert Wilders. Tot 2 september 2004 was Wilders lid van de VVD-fractie in de Tweede Kamer. Hij stapte op, nadat hij samen met Gert-Jan Oplaat tien stellingen had gepresenteerd onder de titel 'Recht(s) op je doel af'. Met name het standpunt van Wilders over de toetreding van Turkije tot de EU - principieel tegen - bleek niet langer verenigbaar met het standpunt van de VVD. Op 13 maart 2005 presenteerde Wilders zijn 'onafhankelijkheidsverklaring'. Doel: 'het land teruggeven aan de burger en een frontale aanval starten op de elite.'
Op 22 november 2006 deed Wilders mee aan de verkiezingen onder de naam Partij voor de Vrijheid (PVV). De PVV is een partij die strenge maatregelen op het terrein van de multiculturele samenleving, immigratie, terrorisme en veiligheid voorstaat. De PVV is voor lagere belastingen en een kleinere overheid. Daarnaast wil de partij dat Nederland uit de Europese Unie treedt. Op sociaal gebied staat de partij ter linker zijde van het politieke spectrum. Bij de verkiezingen van 2010 behaalde de PVV 24 zetels in de Tweede Kamer en gaf zij vervolgens ‘gedoogsteun’ aan het minderheidskabinet van VVD en CDA. In 2012 verloor de partij 9 zetels en ging zij oppositie voeren tegen het kabinet van VVD en PvdA.
De Rooms-Katholieke Staatspartij werd in mei 1926 opgericht. Daarvoor waren de katholieken georganiseerd in de Algemeene Bond van R.K.-kiesverenigingen (vanaf 1904). De katholieken streefden naar samenwerking met ARP en CHU in de zogenoemde Coalitie. Een kabinet met de SDAP wezen ze echter sterk af. De RKSP was voor samenwerking tussen werkgevers en werknemers. De sociale wetgeving moest via overheidsingrijpen worden verbeterd.
Eerste voorman van de katholieken was de priester Herman Schaepman. Hij publiceerde in 1883 een Proeve van een programma voor een katholieke partij. Sinds 1918 haalde de RKSP gemiddeld ongeveer 30 procent van de stemmen. Politieke leiders van de RKSP waren Nolens, Aalberse en Van Schaik. De katholieken zaten in verschillende kabinetten tussen 1888 en 1913 en in alle kabinetten tussen 1918 en 1945. Katholiek premier was Ruijs de Beerenbrouck (1918-1925 en 1929-1933). In 1945 werd de RKSP omgevormd tot de KVP en werd ze ook toegankelijk voor niet-katholieken.
De Reformatorische Politiek Federatie (RPF) werd in 1975 opgericht uit onvrede met de politiek van de christendemocratische partijen in het algemeen en de ARP in het bijzonder. De RPF kreeg in 1981 voor het eerst vertegenwoordigers in het parlement. De RPF was van mening dat het staatkundig leven beheerst moet worden door de normen die zijn geopenbaard in Gods woord. Tussen 1981 en 2002 zat de RPF steeds met 1, 2 of 3 zetels in de Tweede Kamer. Op 22 januari 2000 is de RPF een unie aangegaan met het GPV onder de naam ChristenUnie.
In 1929 ontstond de Revolutionair-Socialistische Partij (RSP), en wel als afsplitsing van de CPN (CPH). De RSP vond dat de CPN in stalinistisch vaarwater terecht was gekomen en wilde terug naar de leninistische beginselen. De partij streefde naar een proletarische wereldrevolutie. Zowel in 1929 als in 1933 deed de RSP aan de verkiezingen mee - in 1933 wist ze een zetel te behalen. Deze werd ingenomen door Henk Sneevliet, die op het moment van verkiezing nog in de gevangenis zat wegens opruiing. In 1935 fuseerde de RSP met de Onafhankelijk Socialistische Partij (OSP) tot de RSAP.
De sociaaldemocratische beweging ontstond in Nederland in de jaren zeventig van de negentiende eeuw en kreeg partijpolitiek gestalte in drie opeenvolgende partijen: de Sociaal-Democratische Bond (SDB, 1892), de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP, 1894) en de Partij van de Arbeid (PvdA, 1946). Met het ontstaan van de SDB kwamen beweging (vooral stakingen), organisatie en socialistische idee samen. De bezielende leider van de SDB was Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Op haar congres van 1893 besloot de Bond niet mee te doen aan de verkiezingen en verwierp daarmee eigenlijk ook het streven naar algemeen kiesrecht en politieke actie in het algemeen. Dat leidde tot een splitsing, waaruit de SDAP ontstond. De leider van deze partij was Pieter Jelles Troelstra. Aanvankelijk was verovering van de staatsmacht volgens marxistische uitgangspunten nog een voorwaarde om de klassenstrijd in het voordeel van de arbeidersklasse te kunnen beslechten en het socialisme op te bouwen. In 1918 veroverde de partij 22 zetels in de Tweede Kamer. In de periode van de jaren twintig tot aan de oorlog, kreeg de partij steeds meer een parlementair karakter. In 1939 nam de SDAP voor het eerst deel aan een kabinet (De Geer). Na de Tweede Wereldoorlog vond een groep mensen binnen de SDAP dat een nieuwe doelstelling moest worden geformuleerd. Zij streefden naar een samenleving waarin elk individu zich zou kunnen ontplooien, dus niet alleen de arbeidersklasse. De nieuwe partij moest een echte volkspartij worden. Uit deze gedachte kwam de PvdA voort.
De Staatkundig Gereformeerde Partij werd in 1918 opgericht door een groep belijdende gereformeerden, die meer dan de toenmalige ARP de roeping van de overheid wenste te benadrukken. De SGP getuigt ook nu nog van haar theocratische visie op de overheid. Zij wenst dat de overheid handelt in overeenstemming met Gods Woord. De leden en kiezers van de SGP zijn hoofdzakelijk afkomstig uit de Christelijk Gereformeerde Kerk, Gereformeerde Bond, Gereformeerde Gemeenten en Oud-Gereformeerde Gemeenten. Voormannen van de SGP waren Kersten, Zandt, Van Dis en Abma. De SGP is sinds 1922 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd. Bas van der Vlies was van 1981 tot 2010 politiek leider van de SGP in de Tweede Kamer. Hij werd opgevolgd door Kees van der Staaij. De SGP zit al jaren met 2 of 3 zetels in de Tweede Kamer.
De Socialistische Partij (SP) is opgericht in 1972. Het socialistisch karakter van de partij blijkt onder andere uit het beginselprogramma. De SP wil 'een samenleving waarin menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit voorop staan'. De SP is niet alleen vertegenwoordigd in het parlement, maar voert ook veel buitenparlementaire acties. In 1994 haalde de SP haar eerste twee Kamerzetels. De verkiezingen van 1998 leverden een vijfkoppige Kamerfractie op. Fractievoorzitter Jan Marijnissen groeide in korte tijd van onbekend persoon tot een van 's lands bekendste politici uit. De slagzin 'stem tegen' werd in 2002 vervangen door 'stem voor'. SP ging in 2002 van vijf naar negen zetels. In 2003 kwam de SP opnieuw uit op 9 zetels. In 2006 behaalde de SP 25 zetels, in 2010 en 2012 vijftien. De partijleider is Emile Roemer.
Trots op Nederland werd op 17 oktober 2007 opgericht door Rita Verdonk. Zij richtte deze partij op nadat ze uit de VVD-fractie was gezet en als niet-partijgebonden Kamerlid in de Tweede Kamer zat. Voor de VVD was zij minister voor vreemdelingenzaken en integratie geweest in het kabinet-Balkenende II en III. Op het verkiezingsaffiche van TON werden de standpunten van de partij als volgt samengevat: ‘Minder belasting, minder overheid. Politie baas op straat, leraar baas in de klas. Meedoen moet, teruggaan ook goed. Meer rijden, minder rekening. Zorg voor mensen die het zelf niet kunnen. Meer Trots, meer Nederland.’ Bij de verkiezingen van 2010 behaalde TON slechts 0,56% van de stemmen. Daardoor verdween Rita Verdonk uit de Kamer.
Naar boven
De Vrijzinnig-Democratische Bond werd in 1901 opgericht. De partij werd gevormd door van de Liberale Unie afgescheiden leden en door voormalige Radicale Bonders. De VDB had haar aanhang hoofdzakelijk onder middenstanders, ambtenaren, onderwijzers en intellectuelen. De VDB was een links-liberale partij, die voor een beperkte mate van overheidsingrijpen in het economische leven was. Verder was zij tot begin jaren dertig voor nationale ontwapening. In zekere zin is zij als voorloper van D66 te beschouwen. Tot 1933 was de VDB in de oppositie tegen de rechtse Coalitiekabinetten. In dat jaar trad zij echter toe tot het tweede kabinet-Colijn. Tot 1937 bleef de VDB regeringspartij. In 1939 trad de VDB'er Gerrit Bolkestein toe tot het tweede kabinet-De Geer. Sinds 1918 behaalde de VDB gemiddeld ongeveer acht procent van de stemmen. Politieke leiders van de VDB waren onder anderen Drucker, Marchant en Oud (minister van Financiën, 1933-1937). Na de Tweede Wereldoorlog fuseerde de VDB met de SDAP tot de PvdA.
De Verenigde Seniorenpartij is een belangenpartij. Zij komt op voor de belangen van senioren en pleit voor evenredige vertegenwoordiging van senioren in de politiek. Daarnaast strijdt de VSP voor een welvaartsvast inkomen voor niet-productieve leden van onze samenleving. De VSP verzamelt ex-leden van het Algemeen Ouderen Verbond (AOV) en de Unie 55+. De AOV haalde tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in 1994 zes zetels, maar ging ten onder aan interne conflicten. Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 1998 werden de ouderenpartijen weggevaagd. Sindsdien kwamen de ouderenpartijen vooral in het nieuws door voortdurende conflicten en afsplitsingen. De VSP werd opgericht op 15 december 2001, toen de Algemene Senioren Partij en de Ouderenunie besloten te fuseren. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2002 was Anneke Smit-Boerma lijsttrekker van de VSP, de partij behaalde echter niet voldoende stemmen voor een zetel.
De Vrije Indische Partij (VIP) was een partij die de belangen wilde behartigen van iedereen die iets met het voormalige Nederlands-Indië of Suriname te maken heeft gehad. De VIP werd opgericht in 1994. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2002 heeft de VIP samen met de Ouderenunie met één lijst aan de verkiezingen deelgenomen, maar deze combinatie wist geen zetels te behalen. Politiek leider van de VIP was Rob Koop. Voor de Ouderenunie was Ben Otten lijsttrekker. Zij bekleedden samen het duolijsttrekkerschap.
De VIP is opgericht op 28 oktober 2002 en bundelt volgens haar website alle migrantengroeperingen (Surinamers, Turken, Antillianen, Marokkanen, Arabieren en Molukkers & overige groeperingen) vanwege hun gemeenschappelijk doel: als eenheid de integratie van die migrantengroeperingen in Nederland te bevorderen zonder verlies van eigen identiteit en ruggengraat. De VIP propageert een andere vorm van integratie dan de gevestigde partijen. Integratie is volgend de VIP alleen effectief mogelijk via een vorm van vrijwillige segregatie (zie New York) waardoor migrantengemeenschappen in de maatschappelijke en economische race kracht kunnen putten vanuit hun eigen stabiele cultuur en identiteit. De VIP deed in 2003 mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer, maar behaalde geen zetels. Lijsttrekker was R. Dhalganjansing.
De liberale partijvorming begon aan het einde van de negentiende eeuw. In 1885 werd de Liberale Unie opgericht. Zoals alle politieke stromingen in het begin van deze eeuw kenden ook de liberalen een aantal splitsingen. In 1901 keerde een groep de Liberale Unie de rug toe en verenigde zich in de Vrijzinnig-Democratische Bond. Deze organisatie, onder leiding van Oud, bleef bestaan tot 1941. De Liberale Unie smolt in 1921 met enkele andere liberale partijen samen tot de Vrijheidsbond. Na een verkiezingsnederlaag in 1937 werd de naam gewijzigd in Liberale Staatspartij. Na de bevrijding in 1945 gingen de vrijzinnigdemocraten van Oud op in de Partij van de Arbeid. De leden van de Liberale Staatspartij herdoopten de partij in de Partij van de Vrijheid. Als snel gingen de vrijzinnigdemocraten en de liberalen op zoek naar samenwerking. Op 24 januari 1948 werd de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) opgericht. Begin jaren zeventig werd de nog geen dertig jaar oude Hans Wiegel voorzitter van de Tweede Kamerfractie. Ondanks de langdurige onderhandelingen tussen PvdA en CDA en publieke uitspraken van de socialistische premier dat 'het tweede kabinet-Den Uyl er toch komt', was het de VVD die in 1977 samen met het CDA het kabinet vormde. Wiegel werd als fractievoorzitter opgevolgd door Ed Nijpels. Hij leidde de VVD in 1982 naar een grote verkiezingsoverwinning. De Tweede Kamerfractie groeide naar 36 zetels. In de tweede helft van de jaren '80 stond de VVD op verlies. Vanaf 1990 kwam de VVD weer uit het dal onder leiding van fractievoorzitter Frits Bolkestein. Hij onderhandelde in 1994 succesvol met PvdA en D66. Het eerste zogenaamde paarse kabinet trad aan. Het succes van dit kabinet werd ook vertaald in stembussucces. Bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten in maart 1995 werd de VVD zelfs voor het eerst de grootste partij van het land. In 1998 haalde de VVD 38 zetels bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer. De Tweede Kamerfractie was nog nooit zo groot geweest. Bij de verkiezingen van 2002 verloor de VVD echter zwaar, omdat lijsttrekker Hans Dijkstal geen antwoord had op de opkomst van Pim Fortuyn en zijn LPF. De VVD haalde slechts 24 zetels. Toch nam de VVD plaats in het kabinet-Balkenende I (CDA-VVD-LPF), dat geen lang leven was beschoren. Bij de verkiezingen van 2003 trad Gerrit Zalm op als lijsttrekker en haalde 28 zetels. Na de verkiezingen werd hij minister van Financiën en vicepremier in het kabinet-Balkenende II. Bij de Kamerverkiezingen van 2010 werd de VVD de grootste partij met 31 zetels. Partijleider Mark Rutte formeerde met de partijleider van het CDA, Maxime Verhagen, een minderheidskabinet. Dit kabinet kreeg gedoogsteun van de PVV. Na de verkiezingen van 2012 ging de VVD een coalitie aan met de PvdA. Rutte werd opnieuw premier.